Cognitieve stoornissen komen bij een groot deel van mensen met MS voor. Het beloop is wisselend en de samenhang met de ernst van fysieke beperkingen is onduidelijk.

Aandacht voor cognitie bij MS is belangrijk omdat het sterk bepalend is voor de kwaliteit van leven. Inzicht in de problematiek binnen de cognitie leidt voor iemand met MS vaak tot meer begrip en betere mogelijkheden om te kunnen omgaan met de beperkingen die bij het ziektebeeld kunnen spelen.

Wat is cognitie?

Cognitie = ons denkvermogen. De processen van leren, waarnemen, herinneren, interpreteren en probleem-oplossen.

Cognitieve domeinen die binnen de neuropsychologie onderscheiden worden, zijn:

• geheugen
• snelheid van informatieverwerking
• aandacht & concentratie
• taal begrijpen en uiten
• executief functioneren (plannen, controle, overzicht)
• visuele perceptie & constructie

Het brein bij MS:

Op hersenscans kun je zien dat vooral de witte stof is aangedaan. Dat zijn de ‘verbindingswegen’ tussen de hersengebieden. De communicatie tussen die gebieden verslechtert met gevolgen voor hersenfuncties. Dit geldt echter niet voor iedereen met MS in dezelfde mate en op dezelfde manier. Daarom is het belangrijk van elke individuele cliënt te weten wat er goed gaat en wat niet. Vooral als er in het dagelijks leven en in de begeleiding dingen misgaan, of als er opvallende veranderingen zijn, kan er neuropsychologisch onderzoek worden gedaan. Dat wordt aangevraagd door de arts, vaak nadat er problemen zijn gesignaleerd. Na afloop van het onderzoek geeft de neuropsycholoog omgangsadviezen. Ook kan er therapie worden ingezet.

Cognitieve functiestoornissen die bij MS kunnen voorkomen:

• Mentale traagheid: De snelheid van informatieverwerking is vaak vertraagd. Het is dan belangrijk om meer tijd te nemen voor bezigheden en je tempo aan te passen.
• Geheugen: Vooral het aanleren van nieuwe informatie is vaak beperkt. Het kan helpen om belangrijke afspraken op te schrijven, gebruik bijvoorbeeld een agenda of kalender.
• Aandacht: Het is soms moeilijk om je goed te concentreren, vooral als je moe bent. Voor mensen met MS geldt dit nog meer. Ook kunnen zij snel afgeleid zijn. Het is dan belangrijk 1 ding tegelijk te doen en activiteiten over de dag te doseren.
• Plannen, controle, overzicht: Als je een nieuwe taak moet uitvoeren met meerdere stappen, moeten hersengebieden samenwerken om tot een goed resultaat te komen. Dit is complex en vraagt veel van het brein. Bij een beschadigd brein kan dit soms misgaan. Het kan dan helpen om samen met iemand anders een stappenplan op te stellen.